پایان نامه کارشناسی ارشد:بررسی ردپای زبان گزارشگری تجارت توسعه پذیر بر عملکرد مالی شرکت¬ها در محیط فعالیت ایران
عنوان:
بررسی ردپای زبان گزارشگری تجارت توسعه پذیر بر عملکرد مالی شرکتها در محیط فعالیت ایران
چکيده
افشای شرکت یکی از عناصر اساسی تأثیرگذار بر کارایی بازار سرمایه است. هدف اصلی پژوهش این است که تحلیل کنیم چگونه استفاده از زبان گزارشگری تجاری (XBRL) بر بهبود عملکرد مالی در بازار سرمایه اثر میگذارد. پژوهشهای حسابداری و مالی استدلال میکنند که افزایش سطح افشای شرکتها، باعث بهتر شدن عملکرد مالی شرکتها میشود. کارشناسان متعدد بر این باورند که اتخاذ تصمیم XBRL، شفافیت و کیفیت گزارشگری را افزایش میدهد، بنابراین تصویبXBRL باعث بهبود عملکرد مالی شرکتها میشود. یکی از علتها این بهبود این مورد میباشد که با افزایش سطح کیفیت گزارشگری، سرمایهگذاران و سایر استفادهکنندگان از اطلاعات افشا شده میتوانند بهطور قابل اتکا و منطقی در مورد سرمایهگذاری خود تصمیمگری نمایند.
عملکرد مالی یک موضوع کلاسیک است و در تحقیقات پیشین با بررسی رسانههای سنتی مانند گزارشهای سالیانه مورد مطالعه قرار گرفته است. ممکن است بپرسیم که آیا با تجزیهوتحلیل اطلاعات منتشر شده از طریق زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر، بازآزمایی این رابطه ضروری است. در واقع، XBRL به عنوان یک رسانه اطلاعاتی همراه با سایر رسانههای سنتی کاغذی مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، ویژگیهای خاص افشا بر اساس XBRL، ضرورت بازنگری تاثیر این رسانهها را برجسته میکند. زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر میتواند مقدار زیادی اطلاعات را جمعآوری و منتشر کند و این به مراتب بیش از رسانههای سنتی است و اینکه اطلاعات در فرمت XBRL به سرعت منتشر میشوند. XBRL یک ابزار ارتباطی مفید برای کاهش شکاف اطلاعاتی است یا ابزار هزینهای است که باعث سوء تفاهم بیشتر میشود پاسخ به این سؤالات نیاز به آزمایش بیشتر دارد. و از آنجا که پژوهشهای قبلی در مورد زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر در ایران برای جمعآوری دادههای خود از پرسشنامه استفاده کردهاند پژوهش حاضر جز پژوهشهای اولیهای است که در فضای اقتصادی ایران در خصوص رابطه بین پذیرش زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر و بهبود عملکرد مالی واقعی سازمان بورس و اوراق بهادار تهران بهره برده است؛ بنابراین این پژوهش میتواند الگوی مناسبی برای پژوهشهای آتی در نظر گرفته شود. همچنین به منظور انجام پژوهشهای آتی پیشنهاد میشود محققان این پژوهش را به صورت مجزا در هر یک از صنایع فعال بورس ارائه دهند تا بتوان در مورد هر صنعت نتایج دقیقتری را بدست آورد
نتایج تجربی این مطالعه اثرات مثبت XBRL بر عملکرد مالی را اثبات میکند، اگر چه برخی از اشکالات بالقوه وجود دارد اما زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر میتواند به طور موثر سبب بهبود عملکرد مالی شرکتها شود. XBRL، روشهای ارائه اطلاعات را به شدت بهینهسازی کرده و این فنآوری کاربر پسند، برای کاهش شکاف اطلاعاتی مفید میباشد، کیفیت ارزیابی شرکتها را افزایش میدهد و هزینه سرمایه را کاهش میدهد. نتایج این مطالعه انگیزه بسیار خوبی برای محققان و کارشناسان برای بررسی XBRL ایجاد میکند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۱-۱-تعريف مسأله و بيان سؤالهاي اصلي تحقيق.. ۳
۱-۹-روش تجزيه و تحليل اطلاعات… ۱۰
۱-۱۰-تعریف واژگان کلیدی ……………………………………………………………………………………………….. 10
۱-۱۱-زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر؛ 11
۲-۲-مراحل تکامل گزارشگری اطلاعات 15
۲-۲-۱-گزارشگری مالی سنتی و محدودیتهای آن. ۱۵
۲-۲-۲-تأثیر فناوری بر گزارشگری مالی.. ۱۶
۲-۳-عوامل توجیه کننده تقاضا برای زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر. ۱۸
۲-۴-زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر (XBRL). 19
۲-۵-اجزاء زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر 22
۲-۸-تاریخچه زبان تجاری توسعهپذیر. ۲۸
۹-۲- زبان گزارشگری تجاری توصعهپذیر (XBRL) در ایران.. ۲۹
۱۰-۲-زبان گزارشگري اطمينان‌بخشي توسعه‌پذير (XARL) 30
۲-۹-فرآیند پیاده سازی سیستم گزارشگری بر مبنای XBRL.. 31
۱۳-۲- مزایای زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر (XBRL) 33
۲-۱۱-ضعفهاي بالقوه زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر 34
۲-۱۳-عوامل موفقيت پياده سازي XBRL.. 36
۲-۱۴-چالشهاي زبان تجاری توسع هپذیر(XBRL). 39
۲-۱۶-طبقه بندی معیارهای ارزیابی عملکرد شرکتها ۴۲
۲-۱۶-۱-طبقهبندی معیارهای ارزیابی عملکرد مالی.. ۴۴
۲-۱۶-۳-رویکرد مدیریت مالی.. ۴۴
۲-۱۷-پیشینه تحقیقات انجام شده 46
۲-۱۷-۱-تحقیقات انجام شده در داخل کشور 46
۳-۶-متغیرهای تحقیق و شیوه اندازهگیری آنها ۵۶
۳-۶-۴-نرخ بازده حقوق صاحبان سهام. ۵۸
۴-۳-۳-آزمون همانباشتگی متغیرها ۶۶
۴-۴-۱-تحلیل نتیجه آزمون فرضیه اول 68
۴-۴-۲-نتیجه آزمون فرضیه دوم. ۶۸
۴-۴-۳-تحلیل نتیجه آزمون فرضیه دوم. ۶۹
۴-۵-تحلیل نتیجه آزمون فرضیه سوم. ۷۰
۵-۳-۱-نتایج حاصل از آزمون فرضیه اول. ۷۴
۵-۳-۲-نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم. ۷۵
۵-۳-۳-نتایج حاصل از آزمون فرضیه سوم. ۷۵
۵-۳-۴-نتیجهگیری و پیشنهادهای کاربردی.. ۷۵
۵-۵-پیشنهاد برای تحقیقات آتی.. ۷۷
۱- فصل اول
کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه
گزارشگري مالی به عنوان نتیجه نهایی سیستمهاي اطلاعاتی حسابداري براي استفادهکنندگان از اطلاعات مالی جهت ارائه وضعیت مالی و پاسخگویی و نیز در نقش مباشرت مدیریت، مهم تلقی میشود.
در سالهاي پایان قرن بیستم و زمانی که بهرهبرداري و سوء استفادههاي غیر قانونی فراوانی که در بازارهاي مالی دنیا رخ داد، منجر شد تا یک عزم بیسابقه و بینالمللی برعملیات حسابداري و شفافیت بیشتر در گزارشات مالی پدید آید. یکی از عواملی که به بحران در گزارشات مالی انجامید، نامناسب بودن اطلاعات در فرمتهاي کاغذي و یا الکترونیکی مشابه کاغذ بود که فاقد ویژگیهاي لازم براي انتقال کارآمد اطلاعات مالی پیچیده به سرمایه گذاران، قانونگذاران و سایر ذینفعان میباشد. در تصمیمگیريهاي مالی توسط مدیران، دسترسی آسان و مطمئن به اطلاعات و برقراري ارتباط سریع با بازارها اهمیت و حساسیت خاصی دارد. امروزه گزارشگري تجاري با انبوهی از مشکلات مانند ناکارایی، تجزیه و تحلیل نامناسب، وانتشار نامناسب اطلاعات تجاري در بین استفاده کنندگان اطلاعات روبرو است. بنابراین دستیابی به یک سامانه گزارشگري تجاري مناسب براي حل مسائل و ناکاراییها بسیار مهم است.
برای دانلود فایل ورد این پایان نامه کلیک کنید
۱-۱- تعريف مسأله و بيان سؤالهاي اصلي تحقيق
بسياري از شركتها از (World wide web or WWW) WEB به عنوان يكي از نخستين منابع براي گزارشگري اطلاعاتي استفاده مينمايند .محتواي اطلاعات شركتها بر روي WEB با افشاي صورتهاي مالي مبتني بر اسناد كاغذي تفاوت زیادی ندارد. زيرا براي موقعيتیابي، كشف، ترتيب و طبقهبندي خودكار مناسب نيست و نياز به بررسي انسان دارد. يافتن اطلاعات مشكل است مگر در مواردي كه بدانيد كدام فرمها را جستجو نماييد و دادهها در آن فرمها نمیتوانند در صفحات گسترده يا نرمافزار كاربردي بارگيري شوند .در نتيجه اطلاعات شركتها بر روی WEB نميتواند به ميزان كافي تقاضاي ذينفعان براي تجزيه و تحليلهاي متفاوت دادههای شركت را فراهم نماید.
با این وجود، این امر به دلیل فقدان قالبهاي پذیرفته شده عمومی و مشترك براي ارائه اطلاعات، پرهزینه و همراه با خطاست. زبان گزارشگري تجاري توسعه پذیر(XBRL) به منظور غلبه بر این محدودیتها ایجاد شد. تاریخچه زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر به سال ۱۹۹۸ برمیگردد و توسط چارلی هافمن پایه گذاری شد. در ایران بعد از ۱۵ سال یعنی از اواسط سال ۱۳۹۲ عدهای از شرکتهای تولیدی پذیرفته شده در بورس گزاراشات خود را بر اساس فرمت XBRL ارائه دادند.
زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر (XBRL)یک زبان گزارشگری اینترنتی و تحت شبکه جهانی وب بوده است که در این زبان صورتهای مالی واحدهای تجاری براساس اشکال و فرمتهای خاصی تهیه و در اینترنت در اختیار استفادهکنندگان قرار میگیرند. این زبان در سر تا سر جهان مشترک بوده و امکان تغییر و پردازش اطلاعات نیز در آن میسر است.
XBRLروند و شیوهای جدیدی را در گزارشگری مالی ارائه میکند و هدف از بکارگیری آن در بازار سرمایه، گزارشدهی یکسان صورتهای مالی و کمک بیشتر به استفادهکنندگان از اطلاعات و صورتهای مالی شرکت است. استفادهکنندگان اطلاعات تجاری با استفاده از XBRLنیازی به تبدیل اطلاعات تجاری از شکلی به شکل دیگر نخواهند داشت و این امر باعث افزایش سرعتدهی میشود. به گفته بسیاری از صاحب نظران XBRLچندین شکاف عمده در فرآیند جمعآوری، طبقهبندی و گزارش اطلاعات مالی بین سیستمهای تجاری را حذف و موجب بهبود فوقالعادهای در کیفیت اطلاعات میشود. ماموریت این زبان استاندارد کردن دادهها و به نوعی برچسب زدن و یک زبان کردن اطلاعات مالی است. هنگامی که اطلاعات استاندارد شوند و در رایانه قرار گیرند امکان استفاده از این اطلاعات برای مقاصد مختلف امکانپذیر است. XBRL مزیتهایی همچون:
برای دانلود فایل ورد این پایان نامه کلیک کنید
۱-۱-۱-قلمرو زمانی
قلمرو زمانی این تحقیق در برگیرنده سالهای ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۵ میباشد. در این پژوهش برای نمونهگیری از روش حذف سامانمند استفاده شده و حجم نمونه برابر با تعداد شرکتهای موجود در جامعه اماری خوهد بود که دارای شرایط زیر باشند:
۱٫ شرکتهایی که از سال ۱۳۹۲به بعد از فرمت XBRL برای ارائه صورتهای مالی خود، استفاده کرده باشند.
اطلاعات مورد نیاز به منظور استخراج دادههای مورد نیاز در دسترس باشد.
سال مالی شرکتها منتهی به یک دوره باشد.
در بازه زمانی سالهای ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۵ معاملات سهام آنها به استثنای دوره معمول برای برگزاری مجمع عمومی متوقف نشده باشد.
تعداد روزهای معاملاتی شرکتها نباید از ۱۰ مرتبه در سال کمتر باشد.
پس از اعمال محدودیتهای فوق تعداد جامعه آماری به … شرکت تقلیل یافته و در نهایت تمام اعضای جامعه به عنوان نمونه آماری در نظر گرفته شده است که با توجه به دوره پژوهش تعداد … سال-شرکت میباشد.
۱-۲- روش گردآوري اطلاعات
اطلاعات مورد نیاز این پژوهش از دو طریق جمعآوری شدهاند:
اطلاعاتی که مربوط به مباحث نظری پژوهش میباشند از منابع مختلف مانند کتاب و نشریات معتبر بینالمللی که به صورت آنلاین در پایگاههای اینترنتی موجود میباشند، جمعآوری شده است.
اطلاعات و دادههای مورد نیاز شرکتها به منظور آزمون فرضیههای پژوهش، ازاطلاعات موجود در سازمان بورس اوراق بهادار تهران، صورتهای مالی شرکتهای منتخب که از طریق مراجعه مستقیم به صورتهای مالی شرکتها که در لوحهای فشرده منتشره توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران، وب سایت www.rdis.ir و همچنین از بانکهای اطلاعاتی نرمافرازی موجود در بازار به خصوص نرم افزار رهاورد نوین گردآوری شدهاند.
چنین روشی در گردآوری دادهها را میتوان نوعی روش کتابخانهای دانست. برای طبقهبندی، محاسبات، پردازش دادهها و اطلاعات از نرمافزارهای Excel و برای آزمون فرضیهها از نرمافزارEviews9 استفاده شده است.
۱-۳- متغیرهای تحقیق
پژوهش حاضر از نوع توصیفی-همبستگی و از حیث هدف کاربردی است، چون تحقیق حاضر به دنبال کشف علت یک یا چند پدیده نیست، بلکه قصد آن را دارد که رابطه بین دو متغییر را با جمع آوری داده های مربوط توصیف نماید.
۱-۳-۱- متغیر وابسته
پژوهشگر پیش از هر چیز به متغیر وابسته علاقه‌مند است، هدف وی توصیف یا پیش‌بینی تغییرپذیری متغیر وابسته است. به‌بیان‌دیگر، همان متغیر اصلی است که به‌منزله یک مطلب قابل پژوهش جلوه میکند.
متغیرهای وابسته در این پژوهش شاخصهای عملکرد مالی (بازده داراییها، حاشیه سود و بازده حقوق صاحبان سهام) میباشند.
۱-۳-۲- متغیر مستقل
متغیر مستقل: متغیر مستقل به‌گونه‌ای مثبت یا منفی بر متغیر وابسته تأثیر میگذارد. به بیان دیگر دلیل تغیر در متغیر وابسته را باید در متغیر مستقل جستوجو کرد. در این تحقیق پذیرش XBRL، متغیر مستقل است.
۱-۳-۳-متغیر مستقل
در يك تحقيق، اثر تمام متغيرها را بر يكديگر نمي‌توان به طور هم زمان مورد مطالعه قرار داد. بنابراين محقق اثر برخي از متغيرها را كنترل نموده، آنها را خنثي مي‌كند. اين نوع متغيرها، متغير كنترلی ناميده مي‌شو‌ند. در این تحقیق، متغیر اندازه شرکت، بتای بازار و اهرم مالی متغیرهای کنترلی هستند.
۱-۴- روش تجزيه و تحليل اطلاعات
نقطه آغازین پژوهشهای اقتصاد سنجی، مدل رگرسیون است که طی آن رابطه علی، بین متغیر وابسته و متغیر مستقل فرض میشود. تا کنون مجموعهای از ابزارهای آماری مانند رگرسیون چندگانه، همبستگی، آزمون T زوجی و آزمون f، جهت تجزیهوتحلیل دادهها و بررسی عوامل مؤثر بر عملکرد مالی شرکتهای بورسی انجام شده است. در این تحقیق جهت بررسی نرمال بودن و نبودن توزیع دادهها از آزمون کلوموگروف، جهت بررسی عدم خودهمبستگی خطاها از آزمون دوربین واتسون[۱]، و در نهایت برای آزمون وجود رابطه بین متغیرها و همچنین معنادار بودن مدل ارائهشده برای توضیح متغیر وابسته از تکنیک دادههای پانل[۲]، و از نرمافزارهای Eviews9, شده است.
۱-۵- تعریف واژگان کلیدی
زبان توسعه پذیر به این معناست که بعد از طراحی ، در تاریخ های بعدی به سهولت میتوان ترکیبهای جدید را به آن افزود. همچنان که انتظار میرود لازم است قواعد یا خصوصیات این زبان به گونهای مدیریت شود که در طراحی آن سازگاری و یکنواختی منظور شود ( سعیدی و همکاران، ۱۳۸۵).
۱-۶- زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر؛
زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر عبارتست از یک زبان برای مبادله الکترونیکی دادههای مالی تجاری که در حال ایجاد یک انقلاب در گزارشگری مالی در سراسر جهان میباشد. این زبان مبتنی بر زبان نشانه گذاری توسعهپذیر (XML) میباشد.
زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر(XBRL) یک استاندارد داده مبتنی بر XML برای گزارشگری تجاری است. که برای ارائه ابر دادهها، برای ایجاد یک روش شفاف شناسایی و مقایسه عملکرد تجاری یک شرکت با دیگری از واژهنامه استفاده میکند(گیلوکس و همکاران،۲۰۱۳٫ چانهی لیو و همکاران، ۲۰۱۷). نشانهها یا تگهای توصیفی، نشانهگذاری را برای محتویات یک سند فراهم میکنند و در نتیجه به وسیله برنامه های کامپیوتری ساخته شده بدین منظور اجازه میدهند اطلاعات مورد نظر را بدون بارگیری کل سند جستجو و استخراج کرد (وازرهلیی، ۲۰۱۲). برچسبهای زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر(XBRL) با استفاده از یک سیستم طبقهبندی سیستماتیک به نام واژهنامه تعریف میشوند که مفاهیم گزارشگری مالی و روابط آنها را به عنوان قانون یا استاندارد خاص تعریف میکند (نیکرسون و همکاران، ۲۰۱۳٫ لستر و همکاران،۲۰۰۷). زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر(XBRL) در واقع اقتباس حرفه مالی از XML برای گزارشگری مالی است. در زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر(XBRL) به تمام دادههای مالی برچسبهایی زده میشود که آنها را به عنوان دارایی، بدهی، سرمایه، سود و زیان و غیره از هم متمایز میسازد. بنابراین کاربران میتوانند به آسانی، دادهها را همراه با برچسبهایی مثل وجوه نقد استخراج یا تغییر شکل دهند، و به کمک نرم افزارهای کاربردی تحلیلی، تجزیه تحلیل کنند (خرم آبادی، ۱۳۸۷). با جدا کردن محتوا از فرمت، با ایجاد اطلاعات قابلتبادل بین برنامهها و سیستمهای مختلف و آسان ساختن جستجو و استفاده مجدد توسط کاربران، تمامی اعضای زنجیره تامین اطلاعات مالی از زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر(XBRL) بهرهمند میشوند (چانهی لیو و همکاران، ۲۰۱۷).
عملکرد مالی: به منظور ارزیابی عملکرد مالی شرکتها از شاخصهای مالی استفاده نموده‌ایم و این شاخص‌ها را برای شرکتها محاسبه کرده‌ایم. شاخصهای مورد استفاده در ارزیابی عملکرد مالی شرکتها بسیار متنوع اند، ولی عموما جنبههای یکسانی از عملکرد را مورد ارزیابی قرار میدهند و به لحاظ مفهوم مدیریتی دارای منطقی یکسان هستند.
۱-۷- جمع بندی فصل
در این فصل، کلیاتی درباره پژوهش شامل مقدمه، بیان و تشریح موضوع، اهمیت و ضرورت تحقیق، اهداف تحقیق، پرسشها و فرضیههای تحقیق و متغیرهای مورد بررسی در تحقیق بیان گردید. همچنین جامعه آماری، نمونه آماری، قلمرو زمانی و مکانی تحقیق تشریح و روشهای آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل اطلاعات بیان گردید. در ادامه واژههای کلیدی مورد استفاده در این تحقیق تعریف شد.
در فصل دوم ابتدا مبانی نظری مرتبط با موضوع و سپس تحقیقات انجام شده در ایران و سایر کشورها بیان میشود.
در فصل سوم، ابتدا مسئله تحقیق و فرضیههای مرتبط به آن و در ادامه روش تحقیق حاضر و قلمرو آن و روش آماری تشریح خواهدشد. در فصل چهارم، شواهد عینی جمع آوری شده و سپس خلاصه اطلاعات استخراج گردیده و در پایان تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیههای تحقیق تشریح گردیده است.
در فصل پنجم، ابتدا چارچوب تحقیق به طور مختصر بررسی و در ادامه فصل، با توجه به اطلاعات گردآوری شده، نتیجهگیری از موضوع تحقیق به عمل آمده و درپایان فصل، با توجه به یافتههای حاصل از اجزای تحقیق پیشنهادهایی برای انجام تحقیقات آتی ارائه شده است.
۲- فصل دوم
مبانی نطری
۲-۱- مقدمه
حرفه حسابداری با چالشها و فرصتهای بسیاری در قرن ۲۱ روبرو است، بیش از ۱۰۰ سال در خدمت بازارهای سرمایه است، اعتماد و دانش، اصول هدایت این حرفه بوده است. در حالیکه فناوری اطلاعات (IT) پیچیدگیهای فراوانی را در محیط تجاری به وجود میآورد و سرعت فرایندهای تجاری را افزایش میدهد، انتظارات را در میان سرمایهگذاران و اعتباردهندگان برای گزارشهای تجاری بهموقع برای کمک به تصمیمگیری افزایش میدهد. انتظار میرود سیستم گزارشگری مالی موجود انتظارات جدید را برآورده کند.
به طور کلی، گزارشی که به موقع از اطلاعات تجاری فراهم میشود، ممکن است ارزش قابل توجهی برای مشتریان اطلاعات تجاری داشته باشد، اما میتواند یک بار سنگین برای سیستمهای حسابداری سنتی باشد. به عنوان مثال، تشخیص درآمد در یک معامله تجارت الکترونیک به شدت متکی به فن آوری اطلاعات است. زیرا مالکیت کالاها و خدمات در کسری از ثانیه، انتقال، ثبت و گزارش میشود. در نتیجه، تطبیق درآمد با هزینه های مربوط به یک دوره، که برای ثبت مناسب و گزارشگری معاملات ضروری است، چالشهایی را برای سیستم حسابداری ایجاد میکند. قرن بیست و یکم، همراه با شگفتیها و نوآوریهایی در اندازهگیری، ثبت و گزارش فعالیت های تجاری است که به نیازهای مختلف مشتریان اطلاعات تجاری پاسخ میدهد. تکنولوژیهای مخابره اطلاعات مانند زبان گزارشگری تجاری توسعهپذیر (XBRL) میتوانند در تحویل بهموقع اطلاعات تجاری و پاسخگویی به نیازهای ذینفعان مختلف نقش عظیمی بازی کنند.
زبان توسعهپذیر گزارشگري تجاري، اطلاعات مالی را با روشی استاندارد شده در زمینه تهیه، انتشار و تبادل اطلاعات مالی ارائه میکند. یکی از ویژگیهاي مهم استفاده از گزارشگري مبتنی بر شبکه گسترده جهانی به جاي روشهاي سنتی، کاهش هزینه گردآوري، پردازش و انتشار اطلاعات است که موجب صرفهجویی در هزینه فعالیتهاي مختلف مالی و تجاري میشود.
۲-۲- مراحل تکامل گزارشگری اطلاعات
پیشرفت گزارشگری مالی پس از گذر از تبادل شفاهی اطلاعات و استفاده از ابزارهایی مانند سنگ، لوحهای گلی، پاپیروس، پوست و در نهایت کاغذ به استفاده از وسایل الکترونیک مانند ورد، اکسل، پی دی اف (سند قابل حمل)، HTML (زبان نشانه گذاری ابر متن)، فرمت برنامههای گوناگون و سایر برنامههای کاربردی که بطور جزئی یا یکپارچه به گزارشگری مالی یا تبادل الکترونیکی دادهها میپردازند و در نهایت استاندارد زبان گزارشگری تجاری توسعه پذیر (XBRL) که جدیدترین شیوه برای گزارشگری تجاری میباشد. این پیشرفت، نتیجه تغییرات در محیطی میباشد که اطلاعات در آن تولید یا استفاده شده است (اناچی، ۲۰۱۱).
۲-۲-۱-گزارشگری مالی سنتی و محدودیتهای آن
اطلاعات تجاری برای انجام معاملات تجاری تولید شده و در بسیاری از نقاط سازمان (که اغلب با یکدیگر مرتبط نیستند) استفاده میشوند. در واقع فرآیند گزارشگری تجاری از یک شیوه باز و مورد توافق پیروی نمیکند (منظور از شیوه باز روشی است که همه واحدهای مرتبط از فرمت و فرآیند تهیه گزارش مطلع باشند). البته پراکندگی این اطلاعات به عواملی مانند توانایی سازمان برای استفاده از اطلاعات تجاری، میزان استفاده از این اطلاعات و میزان تقسیم اطلاعات در بین بخشهای وابسته است. خروجی فرآیند گزارشگری مالی سنتی، تولید صورتهای مالی اساسی و یادداشتهای ضمیمه این صورتها میباشد و همواره فرض بر این است که به نحوی منطقی، نیازهای استفادهکنندگان خارجی و سایر ذینفعان را تأمین میکند. اما برخی محدودیتهای روشهای رایج (یا به تعبیری سنتی) گزارشگری مالی، تا اندازهای آنها را از اهداف اصلی خود دور میسازد.
برخی از آن محدودیتها عبارتند از :
۱- عدم دسترسی بخش زیادی از ذینفعان که بعضاً منجر به رانت اطلاعاتی میشود.
۲- عدم پاسخ به نیازهای اطلاعاتی سرمایهگذاران و سایر استفادهکنندگان
۳- عدم وجود شاخصهای اندازهگیری موفقیتهای مالی آینده که مبنای تصمیمات کلیدی میشود.
۴- چارچوب مفهومی و معیارهای شناخت داراییها در گزارشگری سنتی مالی، جنبههای” ارتباطات نامشهود “[۳] و ” دارائیهای مبتنی بر اطلاعات و دانش “[۴] ( که بخش زیادی از دارایی سازمان های دانش محور[۵] میباشد ) را پوشش نمی دهد (شفاعی و کاظمی، ۱۳۸۸(.
۲-۲-۲-تأثیر فناوری بر گزارشگری مالی
ارتقای سطح گزارشگری مالی در کشورهای پیشرفته، در درجه اول مرهون نظام حسابداری صنعتی آنها بوده است. رویههای گوناگون حسابداری که در ابتدا به منظور استفاده در مواردی خاص و مبتنی بر بهای تاریخی ارائه شده بودند، در طی زمان قانونمند شدند و امروزه بدون اینکه در خدمت استفادهکنندگان خاصی قرار داشته باشند؛ برای برآوردن نیازهای عام اطلاعاتی حوزه تجارت و کسب و کار، مورد استفاده قرار میگیرند. البته، الگوی گزارشگری برای مقاصد عمومی مذکور بدلیل ناتوانی در برآورده ساختن نیازهای اطلاعاتی متنوع و نامتجانس استفادهکنندگان، از دست رفتن اطلاعات در نتیجه فشردهسازی بیش از حد آن، نادیده گرفته شدن تفاوتهای موجود در سبکهای شناختی استفادهکنندگان، فقدان ویژگی بهموقع بودن و اهمیت دادن به شکل قانونی معاملات به جای محتوای اقتصادی آنها، مورد انتقاد بسیاری از صاحبنظران قرار گرفته است. علاوه بر انتقادات فوق، پیچیدهتر شدن ماهیت فعالیتهای تجاری، گستردهتر شدن بازارهای سرمایه در سطح بینالمللی و جایگزین شدن تدریجی صنایع سنگین سنتی با صنایع دانش محور جدید نیز موجب وارد آمدن فشارهای روز افزونی برای تغییر نظام گزارشگری مالی فعلی شده است (ثقفی، و همکاران، ۱۳۸۴).
فناوریهای مختلفی برای گزارشگری مالی وجود دارد که عمومیترین آن شبکه جهانی وب میباشد. دلیل اصلی استفاده از وب هزینه اندک (برای استفادهکنندگان و تهیهکنندگان) و دسترسی آسان به اطلاعات شرکتها از طریق شبکه میباشد. وب نه تنها ارتباط تصویری و حجیم گزارشهای شرکتها را امکانپذیر نموده بلکه استفادهکنندگان میتوانند به سرعت در زمان مناسب به اطلاعات مورد نیاز دست یابند. وب ارائه اطلاعات فراوان و متفاوت را با آنچه که در گزارشگری سنتی وجود داشت فراهم نموده است. ارنباط برتر دادهها قابلیت دسترسی اطلاعات را بهبود بخشیده و دسترسی مرحله به مرحله اطلاعات را تسهیل نموده است.
هر چند اقدامات انجام شده در سطح دنیا و ایران تا حدی می تواند نشان دهنده این موضوع باشد که حرفه حسابداری هم مانند دیگر حرفهها سعی در تغییر و هماهنگ شدن با فناوری روز دارد، اما با وجود اشکالات موجود در گزارشگری سطح اول، حرفه حسابداری نمیتواند این ادعا را داشته باشد که از تمام امکانات و شرایط موجود برای هماهنگ بودن با پیشرفتهای فناوری اطلاعات استفاده کرده است. برخی از مشکلات روشهای موجود عبارتند از:
۱- عدم قابلیت استفاده مناسب در بعضی فرمت ها مانند PDF یا صفحات HTML
۲- عدم قابلیت مقایسه صورتهای مالی دو شرکت متفاوت به خاطر متفاوت بودن نحوهی ارائه آنها
۳- عدم رعایت استاندارد مشخص در شکل گزارشهای مالی ( ترازنامه، صورت سود و زیان و …) توسط سایتهای ارائه دهندهی صورتهای مالی
۴- عدم مربوط بودن (اطلاعات اینگونه سایت ها معمولاً به چند ماه قبل بر می گردد)
مشکلات فوق و سایر مشکلات در کشور های پیشرفته، موجب شد تا صاحب نظران حسابداری جهت رفع مشکلات موجود، به تکاپو افتاده و با تشکیل جلسات و سمینارهای مختلف به راهحلی برسند.
راهحل کشورهای پیشرفته، تدوین و طراحی یک نرمافزار جامع و استاندارد تحت وب برای ارائه صورتهای مالی شرکتها بود. جهت اجرا این برنامه، احتیاج به یک زبان برنامه نویسی تحت وب مخصوص بود. این نرمافزار بعد از مدتی طراحی شد و « زبان گزارشگری توسعه پذیر» (XBRL) نامیده شد. این زبان که از زیرمجموعههای زبان برنامه نویسی وب (HTML) میباشد، توانست جای خود را باز کند و بعدها با نوشتن نرمافزار Edgard توسط کمپانی مایکرو سافت به سفارش سازمان بورس اوراق بهادار ایالت متحده آمریکا (SEC)، استفاده از آن برای شرکتهای پذیرفته شده در بورس اختیاری و بعد از مدتی اجباری شد (زارع بهنمیری، ۱۳۸۷).
برای دانلود فایل ورد این پایان نامه کلیک کنید
۲-۳- سند مصداق (نمونه)[۶]
سند مصداق در بر دارنده برچسبهای عناصر و ارزشهای مورد استفاده در واژهنامهی مناسب برای ایجاد گزارشهای مالی معتبر است (استرادر، ۲۰۰۷). اطلاعات تجاری يا مقادير عددی در سند مصداق قرار دارند. هر یک از عناصر موجود در سند مصداق، دارای برچسبی ويژه است كه به مفهوم و تعريف آن در واژهنامه مربوط میشود. بنابراين برچسبها، هم در واژهنامه و هم در سند مصداق وجود دارند. با اين تفاوت كه سند مصداق حاوی اطلاعات واقعی شركت يا مقادير عددی نيز است (عبدالهی و منزوی، ۱۳۹۰). اسناد نمونه میتواند برای ذخیره و انتشار انواع مختلف اطلاعات گزارشگری تجاری از جمله حقایق تجاری، واحدها، زمینهها و پانوشتها استفاده شود (ناتز و استراب، ۲۰۰۲). جدول ۳-۲ نمونهای از اسناد نمونه XBRL را نشان میدهد.
جدول )۲‑(۱-مثال از اسناد نمونه XBRL
| عنصر | محتوا | ارزش | تعریف |
| جریان نقدی قبل از تغییر سرمايه در گردش | برای دوره جاری | 57400 | <Iascfpfs:جریان نقدی قبل از تغییر سرمايه در گردش محتوای عددی=”برای دوره جاری”>57400 </iascf pfs :جریان نقدی قبل از تغییر سرمایه در گردش> |
| جریان نقدی قبل از تغییر سرمايه در گردش | دوره قبل | ۴۴۲۰۰۰ | <iascfpfs: جریان نقدی قبل از تغییرات سرمایه در گردش محتوای عددی=”دوره قبلی”>44200 </Iascfpfs:جریان نقدی قبل از تغییر سرمایه در گردش> |
منبع: چانگ، ۲۰۱۶٫
۲-۴- تاریخچه زبان تجاری توسعهپذیر
تاريخچه XBRL به سال ۱۹۹۸ باز ميگردد. درآوريل سال ۱۹۹۸ چارلز هافمن، از شركت نایت وال و گرگوری[۷] در تاكوماي واشنگتن، XML[8] را براي گزارشگري الكترونيكي اطلاعات مالي مورد بررسي قرارداد، چارلز شروع به ايجاد نمونههاي صورتهاي مالي و برنامه حسابرسي با استفاده از XML كرد. در جولاي ۱۹۹۸، چارلز، رئيس انجمن حسابداران خبره امريكا (AICPA[9]) را در جريان قابليت استفاده از XML در گزارشگري مالي قرارداد. سرانجام در ۳۱ دسامبر ۱۹۹۸ مدل ايجاد شده توسط چارلز هافمن و مارك جي وت كامل شد. در ۱۵ ژانويه اين نمونه به انجمن حسابدارن خبره آمریکا (AICPA) ارائه گردید و چارلز هافمن به همراه هاردينگ، انجمن حسابدارن خبره آمریکا (AICPA) را متقاعد كردند كه XML در حرفه حسابداري حائز اهميت مي باشد. انجمن حسابدارن خبره آمریکا (AICPA) خواستار طرح تجاري براي گزارشات مالي مبتني بر XML شد. اين پروژه زبان نشانهگذاری مالی توسعهپذیر ([۱۰]XFRML) نام گرفت. طرح تجاري در ۱۵ ژوئن ۱۹۹۹ آماده گردید. در ۱۷ جولاي اعضاي هيئت مديره انجمن حسابدارن خبره آمریکا (AICPA) بودجه XFRML را تعيين نمودند. در جولاي ۱۹۹۹ چارلز هافمن الگوي آزمايشي XFRML را ايجاد نمود. اين مدل در اكتبر ۹۹ كامل شد. اولين نشست كميته پشتيباني XFRML در تاريخ ۱۴ اكتبر ۱۹۹۹ صورت گرفت و در ۶ آوريل ۲۰۰۰ نام سازمان از XFRML به XBRL تغيير پیدا كرد (http://www.XBRLeducation.com).
۹-۲- زبان گزارشگری تجاری توصعهپذیر (XBRL) در ایران
چنانجه کشوری خود را با پیشرفتهای تکنولوژی وفق ندهد و به این موج شتابان و فراگیر نپیوندد، در آیندهای نه چندان دور، در رقابت بینالمللی به حاشیه رانده خواهد شد و بسیاری از فرصتهای کسب و کار را به سود دیگران از دست خواهد داد. بدین جهت کشورهای در حال توسعه از جمله ایران برای استفاده بهینه از فرصتهای تازهای که فناوری اطلاعات و ارتباطات در زمینه گزارشگری مالی پدید آورده است، با توجه به امکانات کشور از یک سو و برخی نقاط ضعف موجود در امر گزارشگری مالی و حرفه حسابداری از سوی دیگر باید تدابیری جدی بیاندیشد و افق نگرش خود را فراتر از مرزهای شیوههای سنتی حسابداری و گزارشگری گسترش دهد (احمدپور و همکاران، ۱۳۸۸).
کشور ما راه زیادی در پیش دارد تا به استانداردهای جهانی این زبان برسد و سازمان بورس در این رابطه اقدامات مثبتی را انجام داده است. استفاده از زبان تجاری توسعهپذیر (XBRL) به عنوان ترجمه کننده صورتها و گزارشهای مالی بخشی از مسیر پذیرش و بکارگیری استانداردهای بینالمللی گزارشگری مالی (IFRS[11]) است و لازم است گامهای زیرساختی و استراتژیک با همگرایی و عزم راسخ بین نهادهای مؤثر حرفه، از جمله وزارت دارایی، سازمان بورس و اوراق بهادار، سازمان حسابرسی و انجمنهای حرفهای برنامهریزی شود تا تغییرات محتوایی لازم به منظور پذیرش این نظام گزارشگری کامل شود. در این راستا سازمان بورس و اوراق بهادار به تازگی XBRL را در سامانه کدال اجرایی کرده است که گام مهمی در جهت پذیرش IFRS در تمامی شرکتها است (میربلوک و انوشه، ۱۳۹۲). افرادی که در حرفه کار میکنند باید با این ادبیات آشنا شوند، زیرا سیستمهای اطلاعات شرکتها به سمت XBRL و استفاده از فناوریهای نوین میرود. پروژه XBRL در بورس از سال ۱۳۸۶ شروع شده است. در سازمان، کارگروهی با تخصص مالی، حسابداری و فناوری اطلاعات تشکیل و بخشی از کارها در مرحله شناخت انجام شد، تا ادبیات XBRL درک شود. از مشاوران خارجی هم استفاده شده و در نهایت در فاز اول پروژه، خروجیهای XBRL برای شرکتهای تولیدی که بخش عمده شرکتها را تشکیل میدهند نهایی شد و در آبان ۱۳۹۲ منتشر گردید (رحمانی و همکاران، ۱۳۹۳). توسعه و بکارگیری XBRL نیاز به عزم جدی گروههای مختلف تأثیرگذار و تأثیرپذیر در رنجیره تأمین مالی دارد.
۱۰-۲- زبان گزارشگري اطمينان‌بخشي توسعه‌پذير (XARL[12])
— زبان گزارشگري اطمينان‌بخشي توسعه‌پذير(XARL) اطميناني براي اسناد XBRL است.
— XARL شكل توسعه يافته XBRL بر اساس XML است.
— XARL جهت اطمينان بخشي به هر دوي استفاده‌كنندگان و تهيه‌كنندگان طراحي شده است
يك سند XARL شامل علائمي است كه نشان دهندۀ موارد زیر است:
ü نوع ايمني
ü مدت ايمني
ü امضاء ديجيتالي حسابرس
ü اعتبار سيستم
ü برای دانلود فایل ورد این پایان نامه کلیک کنید
۲-۴-۱-میزان آگاهی
میزان آگاهی مدیران و کارکنان از این فناوري و دستاوردهاي سازمانی آن میتواند به عنوان یک پیشنیاز اولیه براي پیادهسازي XBRL باشد که میتواند از طریق اطلاع رسانی و آموزش ارتقا یابد. عواملی مانند به دست آوردن یک دانش عمیقتر از XBRLو به دست آوردن تصویر یک شرکت پیشرو در بکارگیري فناوري و بهبود شهرت بنگاه در بازارهاي سرمایه نقش قابل توجهی در پذیرش داوطلبانه XBRLایفا مینمایند. تروشانی و دالین چنین بحث مینمایند که گروههاي ذینفع هنوز ضرورت بکارگیري XBRL را درك ننمودهاند (ریچارد، ۲۰۰۵).
۲-۵- چالشهاي زبان تجاری توسعهپذیر(XBRL)
یکی از موارد اساسی در بکارگیري سیستم جدید، ادغام دادهها است و به دلیل تفاوتهاي موجود در شرکتها، صنایع و حتی کشورهاي مختلف در ابعاد اقتصادي، اجتماعی و حقوقی مشکلاتی را براي همسانسازي و یکنواختی گزارشگري و افزایش قابلیت دسترسی اطلاعات ایجاد خواهند نمود و تا زمانی که این ناهمسانی رفع نگردد زنجیره عرضه اطلاعات در سیستم گزارشگري کارایی و اثربخشی مطلوب نخواهد داشت. تکثیر انبوهی از طبقهبنديهاي XBRLبر پایه اصول حسابرسی متفاوت میتواند اهداف استانداردسازي، قابلیت قیاس و کاربرد مجدد اطلاعاتی که XBRL آنها را یافته را به خطر بیاندازد. بنابراین توسعه استانداردهاي حسابرسی جهانی به عنوان پایگاه مهمی که در آن طبقهبندي XBRL را بتوان ایجاد نمود، ضروری است. در همین راستا، طبقهبندي استانداردهاي گزارشگري مالی بینالمللی [۱۳]براي ایجاد زمینه متداولی براي شرکتها ایجاد شده و سکویی است که مزیتها و منافع XBRL را افزایش میدهد. یکی دیگر از چالشهاي مربوط به اجراي زبان جدید این است که طراحان نرمافزارهاي حسابداري باید با انجام فعالیتهاي مدرن، نرمافزارهاي موجود را به گونهاي تعدیل نمایند که قابل انطباق با ویژگیهاي زبان XBRLباشد، تا حسابداران بتوانند در قالب نرمافزارهاي حسابداراي از مزایاي گوناگون این تکنولوژي جدید استفاده نمایند. همچنین باید این نرمافزارهاي حسابداري قادر باشند بطور خودکار بسیاري از فرایندهایی که در حال حاضر به صورت دستی انجام میشود پردازش و کامل نمایند. این مستلزم آن است که سازمانها نیاز به تهیه اطلاعات تلفیقی را احساس نمایند و بکار گیرند. به عبارتی دیگر توسعه تجارت الکترونیکی در بازارها باید متناسب و همگام با چگونگی توسعه نرمافزارهاي حسابداري تعریف شود و در بلندمدت از طریق معاملات تجاري مستقیماً به اطلاعات پردازش شده مالی در این زنجیره اطلاعاتی دست یافت. به هر حالXBRL ، استانداردي نیست که در خلأ و محدوده یک سازمان مورد استفاده قرار گیرد و مزایاي اجتماعی آن تنها از طریق بکارگیري انبوه بهدست میآید (پرِماروسو و باتاچاریا، ۲۰۰۸).
۲-۶- ارزیابی عملکرد
با ظهور شرکتهای بزرگ و چند ملیتی در قرن بیستم و شکل‌گیری مبحث جدائی مالکیت از مدیریت و ایجاد تضاد منافع بین مالکان و مدیران، ارزیابی عملکرد شرکتها و مدیران از موضوعات مورد توجه اقشار مختلف از جمله اعتباردهندگان، مالکان، دولت و حتی مدیران قرار گرفت. تضاد منافع دلالت بر این موضوع دارد که مدیران همیشه در جهت حداکثر نمودن منافع سهامداران عمل نمی‌کنند. سهامداران میتوانند تضاد منافع موجود را از طریق پرداخت حقوق و مزایای متناسب با عملکرد مدیران و یا قبول هزینه‌های نظارت برای محدود کردن اقدامات و فعالیتهای نابجای مدیران تعدیل کنند (نوروش و حيدري، ۱۳۸۳).
از دیگر راه‌های برخورد با تضاد منافع موجود بین سهامداران و مدیران استفاده از سیستمهای ارزیابی عملکرد[۱۴] میباشد. ارزیابی عملکرد بخش مهمی از هر سیستم کنترل مدیریت است. ایجاد برنامه استراتژیک و کنترل تصمیمات نیاز به اطلاعاتی درباره نحوه عملکرد واحدهای مختلف موجود در یک شرکت دارد. برای تأثیرگذاری بیشتر باید اندازه گیری عملکرد و نحوه دادن پاداش، مدیران و سایر کارکنان شرکت در همه سطوح را برای تلاش در جهت دستیابی به اهداف از قبل تعیین شده و عملکرد هرچه بهتر بر انگیزد (فتحی، ۱۳۸۵).
عملکرد شرکت عوامل زیادی را بر اساس تنوع گروههای ذینفع شامل میشود و ضریب اهمیت هر یک از عوامل مذکور تا حد زیادی وابسته به نوع و ویژگیهای محیطی است که شرکت در آن فعالیت میکند. ولی بطور کلی در مورد اینکه متغیرها و شاخصهای عملکرد شرکت کدامند، هنوز توافق نظر کاملی در بین صاحبنظران وجود ندارد. آنچه مطرح است، شرکتها برای اینکه بتوانند ضریب اهمیت معیارهای مختلف عملکرد شرکت را تعیین کنند باید بیشتر به شرکتهای موفق در صنعت تحت فعالیت خود نگاه کنند و آنها را الگوی کار خود قرار دهند. اهمیتی که عملکرد شرکت در مطالعات دانشگاهی و حوزه‌های کاربردی نظیر پاداش‌های مدیریتی و بقای شرکتها دارد، باعث شده کسب شناخت کافی از این سازه و چگونگی اندازهگیری آن و درک عواملی که میتواند آن را تحت تأثیر قرار دهد، از اهمیت خاصی برخوردار شود (فتحی، ۱۳۸۵). دوینی[۱۵] و همکاران (۲۰۰۴) عملکرد شرکت را به صورت زیر تعریف میکنند:
عملکرد شرکت عبارتست از معیارهای بیرونی اثربخشی شرکت که سه حوزه کلی را در بر میگیرد: ۱) عملکرد مالی (سود، بازده دارایی، بازده سرمایه گذاری و ….)، ۲) عملکرد بازار (فروش، سهم بازار و…) و ۳) بازده صاحبان سهام (بازده کل صاحبان سهام، ارزش افزوده اقتصادی و…).
در اندازهگیری عملکرد شرکت، صاحبنظران تفاوت اساسی بین معیارهای مبتنی بر بازار و معیارهای عملکرد مالی قائل شدهاند. با وجود اینکه در اغلب موارد بین سهم بازار (یکی از مهم‌ترين شاخصهای عملکرد بازار) و سودآوری (یکی از مهم‌ترين شاخصهای عملکرد مالی) ارتباط معناداری وجود دارد، اما در برخی موارد نظیر شرایط نفوذ بازار این ارتباط لزوماً مثبت و معنادار نخواهد‌بود. بنابراین بر خلاف بسیاری از پژوهشگران که معمولاً تفکیکی بین این دو دسته شاخص قائل نمی‌شوند، در جریان ارزیابی عملکرد شرکت یکی از مهم‌ترين اقدامات تفکیک معیارهای مبتنی بر عملکرد بازار از معیارهای عملکرد مالی است (همان منبع).
طبقه بندی معیارهای‌های عملکرد به نحوه تعریف ما از موفقیت شرکت بر میگردد. دوینی و همکاران (۲۰۰۴( معیارهای عملکرد شرکت را از لحاظ ذینفعان، چارچوب زمانی و نحوه اندازهگیری طبقه بندی کرده اند. معیارهای عملکرد شرکت از لحاظ نحوه اندازه گیری به دو دسته معیارهای ذهنی و معیارهای عینی تقسیم میشوند.
۲-۷- طبقه بندی معیارهای ارزیابی عملکرد شرکتها
هیلی[۱۶] (۱۹۹۸) اذعان نموده است که «یک معیار ایدهآل برای سنجش عملکرد شرکتها وجود ندارد». ارزیابی عملکرد شرکت یک ضرورت است و برای انجام آن باید از معیارهای پذیرفتهشدهای استفاده شود که تا حد امکان جنبههای متفاوت از لحاظ محدودیت در فعالیتها و امکان بهرهمندی از امکانات را مورد توجه قرار دهد.
همچنین ارزیابی عملکرد شرکتها در جهت شناسایی فرصتهای مطلوب سرمایهگذاری همواره مورد توجه سرمایهگذاران بوده است. آنچه سهامداران را تشویق میکند تا پساندازهای خود را در فعالیتی مشخص بهکار گیرند، عملکرد مطلوب آن صنعت است که به دنبال آن ارزش شرکت و در نتیجه ثروت سهامداران افزایش مییابد.
در یک تقسیم بندی کلی، معیارهای عملکرد را میتوان به دو گروه معیارهای مالی و معیارهای غیر مالی طبقهبندی نمود. معیارهای غیر مالی عمدتاً شامل: معیارهای تولیدی، معیارهای بازاریابی و معیارهای اجتماعی است و نسبتهای مالی از جمله تکنیکهایی است که بهعنوان معیارهای مالی پیشنهاد شده است.
معیارهای غیرمالی، معیارهایی هستند که عموماً محاسبه و تجزیهوتحلیل اطلاعات اولیه از ترازنامه و یا صورت سودوزیان و بهطور کلی از صورتهای مالی استخراج نمیشود و بیشتر معیارهایی کیفی هستند. معیارهایی تولیدی شامل کیفیت محصولات تولیدی، رضایت مشتریان، احترام به سلیقهی مشتری، مقدار و ارزش تولید به تعداد کارکنان (بهرهوری کارکنان)، نسبت تولید واقعی به ظرفیت اسمی و … است.
از معیارهای بازاریابی میتوان به میزان دسترسی به بازارهای بینالمللی، میزان افزایش سهم بازار، نسبت قیمت کالاهای مشابه خارجی (وارداتی) به قیمت کالاهای تولیدی شرکت و … اشاره کرد و نهایتاً از مهمترین معیارهای اجتماعی میتوان از میزان آلودگیهای به وجود آمده در محیطزیست ناشی از فعالیتهای تولیدی شرکتها، میزان رضایت کارکنان، سهم شرکت در امر اشتغال، میزان ایجاد ارزش افزوده بر اقتصاد ملی و اثربخشی تحقق اهداف برنامههای توسعه توسط شرکت و … را نام برد. برای دانلود فایل ورد این پایان نامه کلیک کنید
برای دانلود فایل ورد این پایان نامه کلیک کنید
۳- فصل سوم
روش تحقیق
۳-۱- مقدمه
تحقیق، فرایند جستجوی منظم برای مشخص نمودن یک موقعیت نامعین است. از طریق این فرایند، میتوان درباره ناشناختهها به جستجو پرداخت و شناخت لازم راکسب کرد. در این فرایند به چگونگی گردآوری شواهد و تبدیل آنها به یافتهها روش شناسی گفته میشود. لذا شناخت علم و دستیابی به هدفهای آن میسر نخواهد شد، مگر زمانی که با روش شناسی درست صورت پذیرد. از طرف دیگر، تحقیق از حیث روش اعتبار مییابد نه از حیث موضوع تحقیق، روش تحقیق هدایتگر جستجوهای علمی در جهت دستیابی به حقیقت است. هر پژوهشگر در آغاز، در پی حل مشکل یا مسئلهای است که پرسشهای زیادی را در ذهن پژوهشگر ایجاد و موجب پیدایش فرضیه میشود. پژوهشگر با جمعآوری اطلاعات و آمار مورد نیاز و تجزیه و تحلیل آنها سعی در ارائه پاسخی مناسب برای پرسشهای پزوهش و تائید یا رد فرضیههای مطرح شده دارد. در انجام تحقیقات علمی جمعآوری اطلاعات و چگونگی تجزیه و تحلیل آنها اهمیت بالایی دارد. این عمل یک مقوله از فرایندی است که طی آن نظریهها در قالب آمار و ارقام علمی تجلی پیدا نموده و ثمره آن به صورت کمی جلوهگر و از این طریق میتوان الگوی نظری پژوهش را مورد سنجش و محاسبه قرار داد. تحقیق حاضر بر آن است که با شناسایی شدن مسئله تحقیق و به اتکا فرضیههای تدوین شده در جهت اجرای آزمونهای مناسب و تجزیه و تحلیل نتایج این آزمونها، به جمعآوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق بپردازد (شاه ویسی، ۱۳۸۹).
روش پژوهش اساسیترین مقوله بوده که در هر پژوهش مورد توجه قرار میگیرد. همه به دنبال کشف واقعیت هستند و میخواهند نسبت به خود و محیط پیرامون خود اطلاع داشته باشند و براساس آن ساختمان معرفتی خود را بسازندو هر روز آن را کاملتر کنند. مسلم است که چناچه روش پژوهش متناسب با شناخت واقعیت تعیین شود، ما را زودتر به سر منزل مقصود میرساند و برعکس اگر به این امر توجه لازم نشود، ممکن است نه تنها کشف واقعیت نکند، بلکه بر حیرت ما بیفزاید و به ناگزیر ما را به انکار وادارد (حافظنیا، ۱۳۸۳).
در این فصل مراحل انجام تحقیق مورد استفاده قرار میگیرد. طرح مسئله تحقیق، فرضیههای تحقیق، کلیات روش تحقیق، نحوه جمعآوری دادههای مربوط متغیرهای تحقیق و چگونگی تجزیه و تحلیل این اطلاعات نیز در این فصل مورد توجه قرار گرفته است.
۳-۲- طرح مسئله تحقیق
هر پژوهشی در واقع با هدف پاسخگویی به «پرسش» یا راهحلیابی به یک «مسئله اصلی» آغاز میشود و برای اینکه انسجام، هدفمندی و کاربردی بودن تحقیق حفظ شود باید در حدود مسئله اصلی، سازماندهی شود (خاکی، ۱۳۹۱). هدف اصلی این تحقیق پیدا کردن این نکته است که “آیا زبان گزارشگری تجاری میتواند باعث بهبود عملکرد مالی شود یا خیر”.
برای دانلود فایل ورد این پایان نامه کلیک کنید
۳-۲-۱-متغیر مستقل
متغیر مستقل در این پژوهش پذیرش XBRL است. تصویب XBRL به عنوان یک متغیر مستقل طبقهبندی شده است. دوره قبل از تصویب XBRL به عنوان ۰ و دوره پس از پذیرشXBRL به عنوان ۱ کدگذاری شده است.
برای آزمون فرضیهها اثر XBRLبر مولفههای عملکرد مالی را با یک طرح پیش آزمون و پس آزمون میسنجیم. دادههای سال ۱۳۹۲ را که سالی است که تازه از XBRLاستفاده شده را حذف و سه سال قبل و سه سال بعد را باهم مقایسه میکنیم و برای تخمین نهایی از مدلهای زیر استفاده خواهیم کرد:
: ROA بازده دارایی ها
Size : اندازه شرکت
LEV : اهرم مالی
BETA : بتای سهام
ROE : بازده سهام
۳-۵-۵- مدل مورد استفاده برای آزمون فرضیههای پژوهش
PM : حاشیه سود
۳-۳- خلاصه فصل
در این فصل در ابتدا به بیان روش تحقیق پرداخته شده است. بدین صورت که پژوهش حاضر از نظر طبقهبندی بر مبنای هدف، از نوع تحقیقات کاربردی و همچنین، از نظر روش و ماهیت از نوع تحقیق همبستگی است. اطلاعات مورد نیاز از صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران گردآوری شده است. همچنین جهت آزمون موضوع پژوهش ۲ فرضیه تدوین گردیده است.
در ادامه این فصل به تشریح قلمرو پژوهش از نظر مکانی، زمانی و موضوعی و همچنین نحوه گردآوری دادهها که از صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استفاده گردیده، پرداخته شده است. در ادامه روشهای آماری مورد استفاده به منظور تجزیه و تحلیل دادهها و آزمون فرضیهها به طور خلاصه بیان و در نهایت قاعده رد یا پذیرش فرضیههای صفر تحقیق جهت تصمیمگیری تشریح گردیده است. همچنین در فصل بعد، به تجزیه و تحلیل اطلاعات و تفسیر حاصل از آن و در نهایت بیان نتایج به دست آمده خواهیم پرداخت.
۴- فصل چهارم
برآورد مدل و تحلیل نتایج
۴-۱- مقدمه
دادههای موجود در تحقیقات، با انجام فرآیند مورد نظر پژوهشگر به اطلاعات تبدیل میشوند. پس از اینکه اطلاعات مورد نظر یک پژوهش به دست آمد، انجام آزمونهایی بر روی آنها برای بررسی فرضیههای تحقیق اجتنابناپذیر است.این تحقیق با استفاده از روشها و ابزارهای آماری مورد آزمون قرار گرفته و ناگفته پیداست که این گونه پژوهشها را تحقیق علمی گویند.
تجزیه و تحلیل به عنوان مرحلهای از روش علمی، از پایههای اساسی هر تحقیق است، که به وسیله آن، کلیه فعالیتهای تحقیقاتی تا رسیدن به نتیجه، کنترل و هدایت میشود. به عبارت دیگر، تجزیه و تحلیل نتایج تحقیق عبارت است از روشی که به وسیله آن کل فرآیند تحقیق و پژوهش از انتخاب مسئله تا رسیدن به یک نتیجه، مورد کنترل قرار میگیرد.
پس از اینکه روش تحقیق مشخص شد با استفاده از ابزارهای مناسب دادههای مورد نظر برای آزمون فرضیهها جمعآوری میشود. با بهرهگیری از تکنیکهای آماری مناسبی که با روش تحقیق، نوع متغیرها و … سازگاری دارد، دادهها جمعآوری، دستهبندی و تجزیه و تحلیل شده و در نهایت فرضیه تحقیق آزمون میشود تا پاسخ برای پرسش تحقیق یافت گردد.
تجزیهوتجلیل دادهها فرآیندی چند مرحلهای است که طی آن دادههایی به طرق مختلف جمعآوری شدهاند، خلاصه دستهبندی و درنهایت پردازش میشوند تا زمینه برقراری انواع تحلیلها و ارتباط بین دادهها به منظور آزمون فرضیهها فراهم آید. در این فرآیند دادهها هم از لحاظ مفهومی و هم از جنبه تجربی پالایش میشوند و تکنیکهای گوناگون آماری نقش به سزایی در استنتاج و نعمیم به عهده دارند (خاکی، ۱۳۹۱).
در فصول قبل، به ضرورت و اهمیت انجام پژوهش حاضر و اهداف و فرضیات آن پرداخته شد و پیشینه و مبانی نظری آن نیز به طور مفصل مورد بحث و بررسی قرار گرفت. همچنین در فصل سوم به مواردی از قبیل جامعه و نمونه آماری و روش نمونهگیری و نیز روش جمعآوری و تجزیهوتحلیل اطلاعات به منظور دستیابی به اهداف تحقیق، اشاره شد. در این فصل دادههای جمعآوری شده به عنوان منبع اساسی برای تجزیهوتحلیل استفاده شده است. برای تجزیهوتحلیل اطلاعات گردآوری شده از روش آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده شده است. استفاده از آمار توصیفی با هدف تلخیص اطلاعات جمعآوری شده و شناخت بیشتر جامعه مورد بررسی صورت پذیرفته است. هدف آمار توصیفی، توصیف، استخراج نکات اساسی و ترکیب اطلاعات به کمک زبان اعداد است. هدف آمار استنباطی، به طور کلی انجام استنباط درباره جامعه از طریق تجزیهوتحلیل اطلاعات موجود در دادههای نمونه و همچنین سنجش عدم قطعیتی است که در این استنباطها وجود دارد. در این فصل به بررسی آزمون فرضیهها و تجزیهوتحلیل آماری یافتههای بهدست آمده از پردازش دادههای خام میپردازیم. این تجزیه وتحلیل در دو سطح توصیفی و استباطی انجام گرفته است. در سطح توصیفی با استفاده از مشخصههای آماری نظیر میانگین، میانه، دامنه تغییرات، انحراف معیار و … به توصیف ویژگیهای دموگرافیک جامعه آماری پژوهش پرداخته شده است. در سطح استباطی که بخش عمده فصل را به خود اختصاص داده است، با استفاده از آزمون آماری تشریح شده در فصل قبل به تجزیهوتحلیل الگوی رگرسیونی حاصل از فرآیند تحقیق و بررسی معناداری الگو و ضرایب متغیرها پرداخته میشود و اقدام به تایید یا رد فرضیهها میگردد.
۴-۲- آمار توصیفی
به منظور شناخت بیشتر ماهیت بهتر جامعهای که در پژوهش مورد مطالعه قرار گرفته است و آشنایی بیشتر با متغیرهای پژوهش، قبل از تجزیهوتحلیل دادههای آماری، لازم است این دادهها توصیف شوند. همچنین توصیف آماری دادهها، گاهی در جهت تشخیص الگوی حاکم بر آنها و پایهای برای تبیین روابط بین متعیرهایی است که در پژوهش بهکار میرود. در همین راستا قبل از آزمون فرضیههای پژوهش و وارد شدن به بحث آمار استنباطی، سعی شده است که در این بخش با استفاده از آمارههای کاربردی در حوزهی آمار توصیفی، دادهها به صورت خلاصه مورد بررسی قرار گیرند. بنابراین به منظور بررسی دادهها در سطح آمار توصیفی از آمارههای میانگین، میانه، حداکثر، حداقل، انحراف معیار، ضریب چولگی و ضریب کشیدگی استفاده شده است. میانگین، اصلیترین و مهمترین شاخص مرکزی به شمار میآید که نشان دهنده تعادل و مرکز ثقل توزیع است. انحراف معیار نشان دهنده پراکندگی دادهها از میانگین است.کم بودن مقدار انحراف معیار به این معناست که پراکندگی دادهها از میانگین کم و بالا بودن مقدار انحراف معیار به این معناست که پراکندگی دادهها از میانگین زیاد است.
همانگونه که در جدول (۱-۴) مشخص است، در جدول مذکور از آمارههای ضریب چولگی و کشیدگی نیز استفاده شده است که چوله به راست (مثبت بودن ضریب چولگی) نشاندهنده بزرگ بودن میانگین نسبت به میانه و چوله به چپ (منفی بودن ضریب چولگی) نشاندهنده بزرگ بودن میانه نسبت به میانگین است، و ضریب کشیدگی نشان دهنده بلندتر (مثبت) یا کوتاهتر (منفی) بودن توزیع دادهها نسبت به توزیع نرمال است.
جدول )۴‑(۱-آمار توصیفی
| متغیرها | تعداد مشاهدات | میانگین | میانه | انحراف معیار | ضریب چولگی | ضریب کشیدگی |
| ROA1 ROA2 | 189 | 0.0192 | 0.0193 | 0.0089 | -0.1364 | 2.0554 |
| 189 | 0.032 | 0.033 | 0.008 | -0.4388 | 2.511 | |
| Size1 Size2 | 189 | 21.1081 | 20.6753 | 1.5035 | 1.1716 | 3.6677 |
| 189 | 21.7573 | 21.3936 | 1.4981 | 1.0459 | 3.6343 | |
| PM1 PM2 | 189 | 0.2101 | 0.1073 | 0.3061 | 1.1716 | 3.6677 |
| 189 | 0.5018 | 0.1794 | 0.6680 | 1.8727 | 6.4362 | |
| ROE1 ROE2 | 189 | 0.5938 | 0.5376 | 0.2869 | 1.1785 | 5.1325 |
| 189 | 0.7184 | 0.6574 | 0.3040 | 0.7609 | 3.8534 | |
| LEV1 LEV2 | 189 | 892.3368 | 0.3787 | 3255.594 | 3.9794 | 18.2861 |
| 189 | 0.4964 | 0.4033 | 0.4735 | 1.4080 | 5.1446 | |
| βETA1 βETA 2 | 189 | 0.6344 | 0.1309 | 2.5634 | 7.4199 | 57.7616 |
| 189 | 32.8941 | 0.2511 | 446.126 | 13.6383 | 187.0049 |
منبع:یافتهها بر اساس نرمافزار Eviews
۴-۳- آمار استنباطی
در این بخش با استفاده از آزمونهای آماری، به تجزیهوتحلیل مدل رگرسیونی پژوهش و بررسی معناداری مدل رگرسیون و ضرایب متغیرهای پژوهش پرداخته و اقدام به تأیید و رد فرضیهها میگردد. شایانذکر است در آزمونهای آماری سطح معناداری ۵درصد در نظر گرفته شده است.
۴-۳-۱- آزمون فرضیهها
در پژوهش حاضر جهت تخمین مدلها از تکنیک اقتصادسنجی با رویکرد دادههای پانل، طی سالهای ۱۳۸۹ الی ۱۳۹۵ استفاده شده است. بدین منظور قبل از تخمین مدلهای نهایی، آزمون ریشه واحد و شناسایی در مدل، مورد بررسی قرار گرفته است. درنهایت پس از مشخص شدن روش برآورد، تخمین مدل صورت گرفته است.
۴-۳-۲-آزمون مانایی متغیرها
قبل از برآورد مدلها، برای اطمینان از ساختگی نبودن و در پی آن نتایج نامطمئن، چگونگی مانایی (پایایی) متغیرها با استفاده از آزمونهای ریشه واحد لوین، لین و چو؛ ایم، پسران و شین و فیلیپس پرون بررسی گردید. آزمونهای مذکور از مهمترین آزمونهای ریشه واحد در دادههای ترکیبی هستند. وقفههای بهینه در این آزمونها با معیار شوارتز بیزین[۱۷] تعیین شده است. نتایج آزمونهای ریشه واحد متغیرها در جدول (۲-۴) ارائه شده است
جدول )۴‑(۲-نتایج آزمون ریشه واحد متغیرها
| متغیرها | تعیین وقفه بهینه با معیار شوارتز بیزین | فرضیه صفر: وجود ریشه واحد | |||||
| آزمون لوین، لین و چو | آزمون ایم، پسران و شین | آزمون فیلیپس پرون | مرتبه تفاضلگیری | ||||
 |  |  |  |  |  | ||
| ROA | -8.0398 | 0.0000 | -1.7357 | 0.0413 | 142.267 | 0.0151 | در سطح |
| ROE | -12.0327 | 0.0000 | -2.7377 | 0.0031 | 192.173 | 0.0000 | در سطح |
| PM | -21.6726 | 0.0000 | -4.2420 | 0.0000 | 210.810 | 0.0000 | در سطح |
| XBRL | -9.2789 | 0.0000 | -1.3428 | 0.0180 | 197.875 | 0.0000 | یک |
| SIZE | -30.4854 | 0.0000 | -3.1023 | 0.0010 | 148.689 | 0.0058 | در سطح |
| LEV | -9.4854 | 0.0000 | -1.8485 | 0.0323 | 174.893 | 0.0000 | در سطح |
| BETA | -9.4854 | 0.0000 | -1.8485 | 0.0323 | 174.893 | 0.0000 | در سطح |
منبع: یافتههای تحقیق براساس خروجی نرمافزار Eviews
ارزیابی قابلیت اطمینان ستون های دوبل ناودانی فولادی دارای نقص ناشی از جوشکاری مقاوم سازی شده با الیاف CFRP
پایان نامه: مطالعه وتبیین ویژگی های روانشناختی در فرآیند جذب معلمان ابتدایی در مدارس افغانستان
تحلیل دادههای حوضه‌های آبریز معرف
یک روش هوشمند هدایت تحصیلی دانش آموزان با استفاده از دادهکاوی